TUAN GURU SYEKH HJ WAN AHMAD BIN HJ WAN ABDUL HALIM

(Tok Padang Jelapang / Tok Goloq) 1861-1934

Dilahirkan di kampung Palekbang, Daerah Sungai Pinang, Tumpat, Kelantan pada tahun 1861. Ibunya bernama Wan Pandak.

Mendapat pendidikan secara serius dan mendalami ilmu agama setelah berkahwin dan berkeluarga. Beliau telah kembara ilmu ke Patani selama 5 tahun bagi menuntut ilmu dan berguru di kampung Cha-ok bersama Tuan Guru Hj Abdullah dan di Pondok Hj. Ahmad.

Seterusnya beliau ke Mekah dan belajar selama 9 tahun disana. Antara gurunya disana ialah:

- Syekh Wan Ahmad bin Muhammad Zain al-Fathani,

- Syekh Tok Wan Ali Kutan,

- Syekh Wan Daud al-Fathani,

- Syekh Tuan Hj Mokhtar Bogor,

- Syekh Tok Syafei Kedah.

Dikatakan guru bimbingan utama beliau ialah Syeikh Tok Wan Ali Kutan dimana dikatakan melaluinya beliau mengambil baiah Tariqat as-Syaziliah.

Semasa di Mekah beliau bersahabat Karib dengan Tok Selehor, Tok Kenali[1] dan Dato’ Mufti Hj Ibrahim bin Hj Muhammad Yusuf (Mufti ke-6 Kerajaan Negeri Kelantan tahun 1928-1940).

Sekembali dari Mekah al-Mukarramah, beliau membuka pondok pengajian di kampungnya Palekbang. Setelah mengasas dan mengajar selama 2 tahun, kawasan pondoknya telah termasuk didalam projek kerajaan bagi membina landasan keretapi dari Tumpat ke selatan Kelantan. Setelah itu beliau dipelawa muridnya Hj Mat Saman untuk membuka pondok di Padang Jelapang, Lemal, Pasir Mas. Bersama keluarganya beliau  telah berpindah dengan menyusuri Sungai Kelantan dengan menaiki perahu melalui Kuala Lemal dan membuka pondok di kawasan tersebut sekitar tahun 1336H / penghujung 1917.

Di Padang Jelapang bermulanya era kecemerlangan dan kemashurannya sehingga digelarkan dengan 'Tok Padang Jelapang'. Setelah 5 tahun di situ beliau berpindah dan membuka pula pondok di pekan Pasir Mas (iaitu di lorong Hj Ahmad Jalan JKR / Kubang Terap dan Jalan Pondok Lama berhampiran klinik Pasir Mas sekarang). Setelah 3 tahun di pekan Pasir Mas yang merupakan zaman kemuncak perkembangan pengajian pondok di Jajahan Pasir Mas, sehinggakan hampir keseluruhan tuan-tuan guru sekitar Pasir Mas pernah berguru dengannya.

Tahun 1351/1932M beliau berhijrah pula ke pekan Sungai Golok, Selatan Thai (sempadan Rantau Panjang) bagi membuka pondok di sana.[2] Beliau membuka kawasan tanah hutan bersama rakan dan murid-muridnya bagi mendirikan pondok dan masjid. [3] Sehinggakan beliau digelar ulama pembangunan dan di digelar Tok Golok.

Seorang yang alim dalam bidang Usuluddin, Fiqh, Tasawuf, Nahu dan mengajar kitab Qatr al-Nada, Ibn Aqil, Matla’ al-Badrain, Fathu al-Muin, Hashiah ad-Dusuqi, Jauhar al-Mauhub, al-Hikam dan Minhaj al-Abidin.

Beliau juga berkemahiran dalam bertukang rumah, membuat tepak sireh, tembaga dan bercucuk tanam (semasa di Sungai Golok menanam kopi, ciku dan limau di kebun seluas 10 ekar dan membuka tanah).

Mempunyai tiga orang isteri iaitu yang pertama Wan Zainab berasal dari Palekbang, Tumpat yang kedua Che Som binti Hj Awang berasal dari Chetok, Pasir Mas dan yang ketiga Che Yah binti Che Ali berasal dari Kampung Kedap, Pasir Mas.

Antara anak-anaknya ialah Wan Mat menetap di Narathiwat, Wan Sulaiman menetap di Sungai Golok, Wan Ismail menetap di Mekah, Wan Ishak dan Wan Som (isteri kepada Tok Guru Mat Melaka Hj Muhammad bin Husain).

Cucunya ialah Wan Bidah, Wan Mah, Wan Abdul Aziz, Wan Mat 'Tauke Batik' dan (Dr) Wan Chik menetap di Sungai Golok, Hj Ismail menetap di Kelantan. Antara keturunan beliau seterusnya antaranya ialah penulis sendiri[4]. Sesungguhnya keturunannya bertebaran di Sungai Golok dan Selatan Thai, Kelantan dan Malaysia dan di Mekah al-Mukarramah  dan Arab Saudi.

Beliau mempunyai ramai anak murid dan dikatakan hampir keseluruhan alim ulama’ sekitar Pasir Mas disekitar pertengahan tahun 1900an pernah berguru dengannya. Muridnya yang merupakan tokoh dan dikenali ramai antaranya ialah :

1. Tuan Guru Hj Abdul Rahman (Lubok Tapah)

2. Hj Abdullah Lai

3. Tuan Guru Hj Abdul Ghani bin Awang Kechik (Kubang Bemban)

4. Hj Che Hasan bin Hj Ismail (Lemal)

5. Hj Abdullah bin Musa (Kampung Laut)

6. Tuan Guru Hj Abdullah bin Mat Saman (Lati)

7. Hj Abdul Latif (Banggol Kulim)

8. Tuan Guru Hj Hasan bin Ismail (Buloh Poh,Ketereh)

9. Hj Wan Mat dan Hj Wan Sulaiman (merupakan anaknya)

10. Tuan Guru Hj Ahmad bin Hj Ismail

11. Encik Marib (Pembuka Sungai Golok)

12. Che Wan (mandur membangun Bandar Sungai Golok)

13. Lebai Deraman

14. Hj Abdullah Pondok Padang

15. Pak Chu Hj Abdullah Tal Tujuh

16. Hj Che Yahya Chenok Timur

Iaitu pada tahun 1934 ketika berusia 73 tahun[5] di Sungai Golok dan dikebumikan di kubur besar di Bandar tersebut. Menurut kisah selepas beliau meninggal dunia berlaku kemushkilan sama ada beliau telah meninggal atau belum lagi berikutan keadaan mayatnya tetap panas seperti masih hidup. Sehinggakan dijemput sahabat beliau Dato’ Mufti Hj Ibrahim[6] bagi memastikan bahawa beliau sememangnya telah meninggal dunia.

Jasa beliau begitu besar kepada agama dan masyarakat setempat dan menjadi tempat rujukan permasalahan agama dan kehidupan harian duniawi. Beliau juga dikenali ulama pembangunan. Khidmat beliau terutamanya dalam pembangunan institusi pendidikan pondok, dakwah dan ilmu agama yang berpaksikan kepada manhaj Sunni Ahli Sunnah Waljamaah, Fiqh mazhab Imam Syafei dan Tariqah Tasawuf as-Syathariyyah dan as-Syaziliah. Keturunannya bertebaran di Sungai Golok, Selatan Thai, Kelantan dan Malaysia dan juga di Mekah al-Mukarramah. Semoga beliau yang dikatakan tergolong daripada para solihin dapat memberkati kepada penulis. al-Fatihah.
sumber